Հավերժ երազ
Աղջիկը`մոր անհանգիստ ձեռքով բացված դռնից ու հոր`գրպանում հեռախոսին դաշնակահարի ցնցվող մատների ուղեկցությամբ`ներս մտավ սենյակ:Սեղանի հետևում`ծուռ դրված ակնոցի խորքում`բարձրացավ մշտաբան պրոֆեսորի ժպիտը.
-Սիրանուշ Աբգարյանը դուք եք?, պարզ է…Իսկ դուք երևի ծնողներն եք?
-Այոո…
-Բարի…Հետազոտելուց հետո ընդհանուր այն եզրահանգմանը եկանք, որ մի կարճատև վիրահատություն պետք է անցկացնել:Ասեմ, որ բացարձակապես անհանգստանալու պատճառ չկա: Կարելի է ասել, որ ամեն երրորդ մարդ ենթարկվում է այդ բուժմանը…
Եվ բժշկի սուր աչքով նկատելով մոր`ձեռքի մեջ խցկվող եղունգը`շարունակեց.
-Հավատացեք, տիկին, լուրջ բան չկա…ընդամենը քթի միջնապատն է վնասված: Դա տևելու է առավելագույնը քառասուն րոպե…
Մայրը շոյելով աղջկա վարսերը`արթնացող մայրական բնազդը զսպելով `հանգիստ ասաց.
-Իսկ երբ? եք նախատեսել վիրահատման օրը…
-Որքան շուտ, այնքան ավելի վստահ կգործենք…Պատրաստվեք երկուշաբթի օրվա համար`այսինքն վաղը չէ մյուս օրը:
Սենյակից դուրս գալով սկսեցին իջնել ներքև: Երբ վերջին աստիճանից ցած իջան, աղջիկը, խախտելով ծնողների պայթող լռությունը, ասաց.
-Մի~ մտածեք`չեմ վախենում…
Հայրը, կոկորդում պահելով տղամարդկային արցունքի գունդը`դուրս հանելով հեռախոսը զանգեց հենց առաջին պատահած համարով…Իսկ մայրը պատասխանեց.
-Գիտեմ…դու իմ փափուկ ու իմ անվախ աղջիկն ես…
Վիրահատման օրը եկել էին գրեթե բոլոր ծանոթ-բարեկամները,իսկ ուսանող ընկերներից նկատվում էր ներս հալվող ջրով Տարոնի աչքերը…
Սիրանուշի ու այս տղայի միջև երկու տարվա ընթացքում փոխանակվել էին կիսածիլ սիրո մտքեր ու անզուսպ հայացքներ:Երկուսն էլ գիտակցում էին, որ մի օր առանց ավելորդ խոսքերի`բռնելով իրար ձեռք կանգնելու են երջանկության հրավիրող շեմին…
Աղջկա ճակատին հպված մոր թեթև համբույրըմինչ ցավազրկումը մզզացող մաշկի տակից քոր գալով հիշեցնում էր իր մասին…
Քնաբերը ներարկվել էր: Սիրանուշը մինչև խորքը խաղաղվեց ու բժիշկները սպիտակված`իրար մեջ ձուլվելով մշուշվեցին: Հետո բոլորը ջնջվեցին`վերջում պարզ նշմարվեց Տարոնի դեմքն ու անջատվեց հոգին…
…Կապույտի մի թև պոկվելով ցած հպվեց աղջկա կիսաբաց աչքերին,ինչը միանգամից արթնացրեց քնատ հոգին: Գլուխը շրջեց կողքի, ուր փռված էր անգույն անապատը: Երբ ոտքի կանգնեց`դեռ օրորվող առաջին քայլի հետ դուրս աճեցին անթիվ անհամար գույներով ծաղիկներն ու կանաչ ծածկը հոսեց ոտքերի տակ, իսկ ծառերն ամեն նոր քայլի հետ կլորվելով ու միահյուսվելով`բարձրանում-փարթամանում էին…
Հոգին առաջին անգամ ազատ էր. չկային հեռավոր ու տանջող մտքեր`ինչու, եթե, ինչպես ու նման բզկտող շաղկապներ: Բացարձակությունը լցվել էր ներսը`հենման կետ չկար:Հոգում, մարմնում ու մտքում միայն թռիչքի ծփանքներ էին թևածում:Սիրտը հաճելի զգացողությամբ արագ-արագ բացվում ու փակվում էր: Սավառնող հոգին իր գոյությունը զգում էր մի տեսակ անջատ առանց իրեն հայելու`անսահմանության մեջ անմարմին վիճակում առանց խոցվելու գաղափարի:
Մոտեցավ գալարուն նոր բուսնող հերթական ծառին, որի վրա պտուղների փոխարեն կախվեցին ջրի նման մեծ կաթիլներ:Մոտենալով նրանցից մեկի մեջ փնտրեց իրեն,սակայն արտացոլման մեջ միայն մի երանգ տեսավ գունեղ`երկարուն կամարով առանց որևէ կաղապարի: Հասկացավ, որ դա ինքն է`չկար դիմագիծ, որ այլայլվեր, չկար կեղծից արթնացող դիմախաղ…Այստեղ ամեն ինչ համահունչ էր`առանց տարբերակման ժպիտների ու դիմակների:
Աղջիկն իր երանգով մտավ կաթիլի մեջ, ուր հրաշալի սառնությունը պարուրեց հոգին ու աստվածային նիրհը սոսափվեց անմարմնով: Չկար վաղը, չկար մյուս օր, չկար կյանքից կախված ապրելու բազում թելեր, չկար մահվան սպասման ժամ…
Դուրս գալով կաթիլից`նետվեց հեռվում երևացող ծիածանը, որի գույների ծալքերով անցնում էին իր նման երանգները դեպի վեր ու վեր: Դա մարդկային երազների կացարանն ու հանգստարանն էր…Իրար վրա գրկված գույները մերվելով, հաշտ ու համերաշխ բարձրանում էին միևնույն ուղղությամբ: Իսկ առավոտն ամեն մեկն իր մահճում արթնանալով շեղվելու էին…
Այստեղ չկար ներկայացնող ինչ-որ մեկը`չկային մածուցիկ իմաստությամբ օձ գիդեր: Այստեղ երևույթներն ու անկանոններն իրենք էին խոսում անկեղծ ու բնական…Այդ պատճառով աղջիկը չէր դժվարանում ինքնազգացողության ճանաչմանը:
Հետո սավառնեց ամպերից վեր`ուր տիեզերքն էր ահագնանում: Անքանակ աստղերը փոքրանալով կաթում էին իր երանգին: Արթնացնելով անխոս մի սեր`խորհուրդներ էին ցանում այնտեղ առանց խղճուկ խոսքերի…
Հայտնվեց մի վայրում`ուր սովորական մարդիկ էին`մարմնով ու դեմքով: Այստեղ մեկը մյուսին տեսնում էր նույն այդ տեսքով, սակայն երբ իրենց ուզում էին տեսնել ջրի հայելում, կամ կաթիլում`գտնում էին նույն երանգը`ուրիշ ոչինչ:Աղջիկը սա էլ հասկացավ: Այսպես էր, որպիսզի մեկը մյուսին նայելով`Աստծո դիմային փոսիկների օգնությամբ մշակեր իր մոռացված դեմքը`սիրելով այն`ուրիշի մեջ իրեն գտած ամուր սիրով:
Եվ տիրում էր խաղաղություն…
Երբ փորձեց մոտենալ, խոսել մի երկուսի հետ`պատկերը հեռացավ ու կորավ անհունում…Միայնության զգացումը հանկարծակի կապտեց հոգին…Փնտրեց աստղերին, որոնք նույնպես փայլեցին հեռավոր մի կետում: Որոնեց կաթիլի ջերմացնող նիրհը, սակայն սրանք էլ անէացան: Ձգվելով ուզեց փարվել հսկա ծառերին, բայց դիպչելով փոշիացան: Անապատի կանաչն ու ծաղիկները հոսելով վեր սլացան ու հեռացան…
Ու առաջին անգամ հիշեց երկիրն ու ծնողներին…Հիշեց սիրո միշտ երազած պիրկ համբույրը ու սլացավ երևացող դեպի լույս մի կետ`ուր կային հենարաններ`սիրով լցված հիշողության վառ պատկերներ:
…Աղջկա ցնցումները բժիշկներին շտապ սենյակ էին բերել: Հայրը կոկորդում պահած արցունքի ցամաք գունդն էր դռան հետևում անձայն լալիս…Իսկ մայրը, ում աչքերը կարոտից արդեն չորացել ու կողքերը տապից մաշկի վրա ճեղքեր էին առաջացրել`աղոթքի անհագ սպասումով`աղջկա ձեռքը բռնած, նվաղած մտքերի մեջ ընտրվածն էր նա կրկնում.
-Սիրանուշ…աղջիկս, արթնացիր…Աստված իմ, օգնիր էրեխուս…
Աղջիկը պինդ թարթիչները մի քանի թրթիռներից հետո պոկեց: Առաջին շարժումը եղավ`երկրին կապող դեռ մնայուն ճակատի մոր հիշեցնող համբույրին դիպչելը…Ներկա հայացքները ներս խուժեցին դեռ փակ խորքը…Բժիշկները արագ-արագ ինչ-որ սարքավորումներ էին միացնում ու անջատում: Մայրն արդեն անզուսպ կսկիծով դեմքը ջնջել էր աղջկա նոր բացվող ափի մեջ:
Հարցերին, թե ինչ? էր տեսել կամ զգացել`աղջիկը միայն հիշում էր երկարուն լուսե կամարն ու առաջանալը դեպի լույսը`մնացածը զգում էր հոգու շնչող ծակոտիներում…
Երեկոյան, երբ նորից հավաքվել էին բարեկամները, որոնց մի մասի դեմքը անծանոթ էին թվում`աղջիկը հարցրեց ուսանող ընկերների մասին,իսկ մտքում Տարոնն էր…
Մայրը կցկտուր բառերի մեջ չկարողանալով կապ հաստատել`ասաց, որ կգան…
Աղջիկը դանդաղ բարձրացնելով ձեռքը, կողքի պահարանի վրայի թերթ-ամսագրերից վերցրեց մեկը…Այս շարժմանը բոլորը դողով հետևում էին, իսկ բառ չկար, ինչ-որ անորոշ մթնոլորտ էր կախվել ներքև…Աղջիկն անփութորեն աչքի անցկացնելով մի քանի էջ ուզում էր կողքի դնել, երբ նկատեց ամսաթիվը`2013 մայիսի…
Անմիջապես նայեց բոլոր կանգնածներին, որոնք գլուխները ցած քարացել էին: Միայն քրոջ փոքրիկն էր արդեն բլբլալով ու թույլ քայլերով այս ու այն կողմ գնում-գալիս…Հանդիպեց մոր զսպված կաղկանձ աչքերին ու կարդաց`ծնողի ցավը երկնքից էլ մեծ.
<<Քեզ հետ կատարվածը բացառիկ երևույթ էր: Վիրահատումից հետո չարթնացավ գիտակցությունդ: Տարբեր երկրներից եկան մասնագետներ, սակայն այդպես էլ մնացին լուծումից հեռու`ակնոցների հետևում…Կլինիկական մահ կոչվածը սպասել տվեց արդեն…երեք տարի…Խենթանալուց առաջ անցած ու ծեփված սառը պատերին սպասում էի քեզ, իմ աղջիկ…Աստծուն է միայն հայտնի հոգուս բարձրացած քար անկյունները…>>:
Աղջկա անբավարար հայացքը գնալով ավելի էր լարվում: Մայրը հասկանալով շարունակեց` արդեն ցայտող բուռն արցունքով. <<Քո ընկերներն ավարտել են ինստիտուտն ու շատերը ընտանիք են կազմել: Տարոնը բազում անգամ լուսացրեց կողքիդ,սակայն բարձրաձայնած սիրո խոսքը վեր համարեց ծանր, բայց վեհ սպասումից ու գտավ մեկ ուրիշի…>>:
Աղջիկը քիչ բարձրացավ տեղում ու գրկելով աստղալույս երանգ հոգին`արցունքով ցողեց վառվող սիրտը.
-Մայրիկ, այս բոլորն ու իմ քունը թվաց ինձ մի ակնթարթ…Միթե? ամբողջ կյանքս տեղավորվեց ակնթարթում…
Ու գրկելով տառապախեղդ մոր գլուխը`հասկանալով արդեն ծանոթ նույն Անխոսը`հանգիստ ձայնով ավելացրեց.
-Մայրիկ, հիշում ես? վերջին օրն ինչ ասացի…Հիմա առավելևս.
-ՉԵՄ ՎԱԽԵՆՈՒՄ:
Զգում եմ,որ ապրել եմ Աստծո անհենարան էությունում`գեթ մի վարկյան Հավերժ երազում:
Հավաքածու Գրական Մրցանակ 